Geheel tevreden, heb ik mij genesteld op mijn jaren ’30 balkon om lekker buiten én toch binnen te werken. Met de markies naar beneden vormt mijn buitenverblijf een namelijk een soort ‘holletje’ in de open lucht. Zicht op de wereld. De wereld geen zicht op mij. Heerlijk! Totdat…
Totdat ik me realiseerde dat wat ik hier heb gebouwd, de ultieme metafoor is voor de maatschappij waarin we nu zitten. De nauwe spleet waardoor ik naar buiten kijk, is niet alleen die tussen markies en mijn pas gevulde lavendelbakken, maar ook de nauwe spleet van de Coronablik: een andere blik heb ik niet meer. Ik kijk namelijk naar de vredige singel waar ik aan woon, maar in plaats van oog te hebben voor het kabbelende water en de jonge ganzen, zie vooral wijkgenoten die niet precies 1,5 meter van elkaar vandaan blijven. In de tuin van mijn overburen zie ik een tuinman aan het werk, hij en mijn buurman dragen samen takken naar de stoep. “Die delen toch geen huishouden met elkaar?” denk ik nog. “Het zijn zulke voorzichtige mensen, hoe kan dit nou? Is dit wel verantwoord?” Ik wist wel al dat ik in de supermarkt mezelf zo ongeveer de koeling met kwark in duw, als ik vermoed dat mijn aanlopende winkelgenoot 1,5 meter iets te kort inschat. Maar het is nieuw dat ik, ontspannen genietend van de natuur op mijn balkon, ook de Coronablik niet uit kan zetten. Corona is dominant geworden in mijn denken én doen.
Ik bied mensen nieuwe perspectieven, in hun werk, in hun leven, doordat ik hen uitnodig hun denken op te rekken en al vragend en onderzoekend de wereld te betreden. Mijn eigen denken heeft zich duidelijk gereduceerd tot: “Valt wel binnen de anderhalvemetersamenleving versus valt niet binnen de anderhalvemetersamenleving.” En mijn zintuigen staan compleet in dienst van dit selectiecriterium.
Nu gok ik dat Rutte heel blij is met deze hyperfocus van mij. En ik ben dat tot op zekere hoogte ook. Maar ik besef ook heel goed dat ik daardoor andere dingen niet meer zie. Of minder zie. Ik heb de jonge gansjes niet geteld (vorige week waren het er nog acht, ik heb geen idee hoeveel ik er net gezien heb), en de soort takken die mijn buurman naar de stoep heeft gedragen zijn voor mij ook een raadsel.
Het is goed om je te beseffen dat als je het ene wél ziet, je het andere níet ziet. We zien nu eenmaal niet alles tegelijkertijd. En wat we zien, komt voort uit wat er nu onze aandacht vraagt. Als we de anderhalvemetersamenleving onze focus laten zijn, zien we de afstand tussen mensen scherper dan voorheen. Maar als we ontspanning nu het belangrijkst zouden vinden, zouden we de mate waarin de spieren van onze landgenoten aangespannen zijn (of niet) scherp waarnemen. Het bewust worden van mijn hyperfocus deed mij beseffen dat ik de afgelopen dagen ook veel níet gezien heb.
Het kan niet anders, dan dat deze hyperfocus ook voor een groot deel van onze beleidsmakers, journalisten, dokters, leraren én ook onze kinderen, geliefden en wellicht ook u geldt. We zitten namelijk met elkaar in een hele bijzondere, intense, stressvolle situatie. Onze blikken zijn vernauwd, niet zonder reden wellicht, maar wat heeft ons dat gekost aan zien wat er óók is? En wat even helemaal niks met corona te maken heeft?
Juist in deze tijd is het een hele mooie oefening om ook dát te zien wat niet als eerste je aandacht vraagt. Maar er ook is. Want datgene dat buiten je huidige aandachts- en dús denkgebied valt bewust opzoeken, biedt kansen voor het ontwikkelen van nieuwe perspectieven. En daar zullen we de komende tijd nog veel van nodig hebben om onze samenleving opnieuw in te richten.
Wat heeft u allang niet meer gezien? Geen aandacht gegeven? Niet onderzocht?
Ook in tijden van crisis, is er meer dan crisis alleen.
